Samia Suluhu Hassan
Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan ni Rais wa sita wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na mwanamke wa kwanza kushika nafasi hiyo katika historia ya nchi. Alizaliwa tarehe 27 Januari 1960 katika kijiji cha Kizimkazi, Mkoa wa Kusini Unguja. Ameolewa na Bw. Hafidh Ameir na wamebarikiwa watoto wanne.
Katika historia ya kisiasa ya Tanzania, mwaka 2021 ulikuwa ni ukurasa mpya uliojaa matumaini, mabadiliko, na hamasa ya kipekee kwa wanawake na taifa kwa ujumla. Kwa mara ya kwanza tangu kuanzishwa kwa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, mwanamke alichukua wadhifa wa juu kabisa wa uongozi wa nchi – Urais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Mwanamke huyo shupavu si mwingine bali ni Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, kiongozi mwenye historia ya kipekee, maono makubwa, na safari ya uongozi iliyojaa ustahimilivu, maarifa, na maadili thabiti.
Akiwa ni kielelezo cha uwezeshaji wa wanawake katika jamii ya Kiafrika, Samia Suluhu Hassan ameibuka kuwa mfano wa kuigwa si tu kwa wanawake wa Tanzania bali kwa bara la Afrika kwa ujumla. Safari yake ya kutoka katika kijiji cha Kizimkazi, Kusini mwa Zanzibar, hadi Ikulu ya Taifa ni ushuhuda wa nguvu ya elimu, maadili ya kazi, na dhamira ya kweli ya kuhudumia wananchi. Kuteuliwa kwake kuwa Rais wa Tanzania kulikuwa ni hatua ya kihistoria iliyojibu wito wa muda mrefu wa usawa wa kijinsia katika uongozi, na hadi sasa ameonyesha kuwa si tu alistahili nafasi hiyo, bali ana uwezo wa kuiongoza Tanzania katika mwelekeo mpya wa maendeleo jumuishi.
Wasifu wa Samia Suluhu Hassan – Raisi wa kwanza Mwanamke Tanzania
Wasifu wake unahusisha safari ya miongo kadhaa ya utumishi wa umma, uzoefu wa kiutawala ndani ya Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar na Serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, pamoja na mchango wake mkubwa katika majukwaa ya kimataifa. Kupitia makala hii, tutajikita kuchambua kwa kina maisha, elimu, taaluma, na mafanikio ya Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan, tukimulika namna alivyojenga msingi wa kuwa Rais wa sita wa Tanzania na wa kwanza mwanamke katika historia ya nchi.
Muhtasari wa Wasifu
Jina Kamili: | Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan |
Tarehe ya Kuzaliwa: | 27 Januari 1960 |
Mahali alikozaliwa: | Kizimkazi, Unguja – Zanzibar |
Chama cha Siasa: | Chama Cha Mapinduzi (CCM) |
Nafasi ya Sasa: | Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania |
Muda wa Urais: | Tangu Machi 19, 2021 |
Elimu: | Shahada ya Uzamili – Maendeleo ya Jamii |
Mume: | Hafidh Ameir |
Watoto: | Wanne |
Elimu na Mafunzo ya Samia Suluhu Hassan – Raisi wa kwanza Mwanamke Tanzania
Mhe. Samia alipata elimu ya msingi katika shule mbalimbali, zikiwemo Shule ya Msingi Chwaka, Ziwani na Mahonda. Alijiunga na Shule ya Sekondari ya Ng’ambo kwa Kidato cha Kwanza hadi cha Tatu, na baadaye Shule ya Sekondari Lumumba kwa Kidato cha Nne. Mwaka 1983, alipata Astashahada katika Mafunzo ya Takwimu kutoka Chuo cha Uchumi, Zanzibar. Aliendelea na masomo ya juu katika Utawala wa Umma katika Chuo cha Maendeleo ya Uongozi Mzumbe (IDM), na kupata mafunzo mbalimbali katika taasisi za kimataifa, ikiwemo Taasisi ya Chuo cha Utawala wa Umma Lahore, Pakistan; Taasisi ya Eastern and Southern African Management Institute (ESAMI); na Taasisi ya Uongozi ya Hyderabad, India. Aidha, alipata Shahada ya Uzamili ya Maendeleo ya Jamii kupitia programu ya pamoja kati ya Chuo Kikuu Huria cha Tanzania na Chuo Kikuu cha Southern New Hampshire, Marekani.

Uzoefu Serikalini -Samia Suluhu Hassan – Raisi wa kwanza Mwanamke Tanzania
Mhe. Samia alianza kazi serikalini kama Karani Masijala mwaka 1977 hadi 1983, na baadaye kuwa Afisa Mipango Rasilimali Watu mwaka 1987 hadi 1988. Alihudumu kama Waziri wa Kazi, Vijana, Ajira, Maendeleo ya Wanawake, na Watoto katika Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar (2000–2005); Waziri wa Utalii, Biashara na Uwekezaji (2005–2010); na Waziri katika Ofisi ya Makamu wa Rais anayeshughulikia mambo ya Muungano (2010–2015). Mwaka 2014, alihudumu kama Makamu Mwenyekiti wa Bunge Maalum la Katiba.
Safari ya Kisiasa ya Samia Suluhu Hassan – Raisi wa kwanza Mwanamke Tanzania
Mhe. Samia alijiunga na Chama Cha Mapinduzi (CCM) tarehe 10 Juni 1987. Aliingia katika siasa za uchaguzi mwaka 2000 kama Mjumbe wa Baraza la Wawakilishi wa Zanzibar kupitia Viti Maalum vya Wanawake hadi mwaka 2010. Mwaka 2010, alichaguliwa kuwa Mbunge wa Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania akiwakilisha jimbo la Makunduchi, Zanzibar. Mwaka 2015, aliteuliwa kuwa Mgombea Mwenza wa Urais na Dkt. John Pombe Magufuli, na baada ya ushindi, alihudumu kama Makamu wa Rais hadi Machi 19, 2021, alipokuwa Rais kufuatia kifo cha ghafla cha Rais Magufuli.
Nawashukuru nyote kwa salamu nyingi za kheri na upendo katika kumbukizi ya miaka minne ya Kiapo cha kuitumikia nchi yetu katika nafasi ya Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania.
— Samia Suluhu (@SuluhuSamia) March 19, 2025
Tuungane pamoja kumuomba Mwenyezi Mungu aendelee kuibariki nchi yetu, tudumu katika umoja, amani na… pic.twitter.com/VQL37wDVL1
Uongozi wa Kitaifa na Kimataifa wa Samia Suluhu Hassan – Raisi wa kwanza Mwanamke Tanzania
Mbali na majukumu yake ya kitaifa, Mhe. Samia ameshiriki katika majukwaa ya kimataifa. Mwaka 2016, aliteuliwa na Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa kuwa Mjumbe wa Jopo la Umoja wa Mataifa kuhusu Uwezeshaji wa Wanawake Kiuchumi, akiwakilisha Kanda ya Mashariki na Kusini mwa Afrika.
1. Makamu Mwenyekiti wa Bunge Maalum la Katiba (2014)
Ingawa ilikuwa nafasi ya kitaifa, mchango wa Samia katika mchakato wa katiba mpya uliiweka Tanzania katika macho ya jumuiya ya kimataifa, hasa kuhusu ushiriki wa wanawake kwenye masuala ya kikatiba. Alionesha uwezo wa kusimamia mijadala migumu kwa hekima na busara.
2. Mjumbe wa Kamati ya Umoja wa Mataifa kuhusu Maendeleo ya Jamii
Samia amewahi kuteuliwa kushiriki katika kamati mbalimbali za kimataifa zinazohusu maendeleo ya jamii (Social Development Committees), akiwasilisha mijadala ya kijinsia, ustawi wa jamii, na maendeleo endelevu kwa niaba ya Tanzania.
3. Mwanachama wa Kamati ya Umoja wa Afrika ya Masuala ya Jinsia na Haki za Wanawake
Kabla ya kuwa Rais, Samia alikuwa na nafasi ya kipekee kama mwakilishi wa Tanzania katika masuala ya usawa wa kijinsia na uwezeshaji wa wanawake ndani ya Umoja wa Afrika (AU). Alikuwa mstari wa mbele kuhamasisha ajenda ya wanawake barani Afrika.
4. Kiongozi wa Tanzania Katika Mikutano ya SADC na Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC)
Akiwa Makamu wa Rais na sasa Rais, ameshiriki kama kiongozi wa ujumbe wa Tanzania katika mikutano ya wakuu wa nchi ya SADC (Southern African Development Community) na EAC, ambapo amehimiza ujumuishaji wa kiuchumi, biashara huria, na amani katika ukanda.
5. Kiongozi wa Afrika Katika Jukwaa la Kimataifa la Usawa wa Kijinsia (Generation Equality Forum – 2021)
Mwaka 2021, Samia alihudhuria jukwaa la Generation Equality Forum lililoandaliwa na UN Women, akihutubia dunia kuhusu umuhimu wa haki na fursa sawa kwa wanawake. Alitambuliwa kama mmoja wa wanawake wachache wa Kiafrika walioko madarakani wanaosukuma mbele ajenda ya kijinsia kimataifa.
BONUS: Miongoni mwa Marais Wanawake Wachache Duniani – Kiungo Muhimu wa Diplomasia
Kwa sasa, Samia ni mmoja wa marais wanawake wachache duniani, jambo linalomuweka kwenye jukwaa la kipekee la kidiplomasia. Hii imempa nafasi ya kushiriki kwenye vikao vya G77, UNGA (United Nations General Assembly), na mikutano ya World Economic Forum (WEF), ambapo amekuwa mstari wa mbele kuibua masuala ya Afrika.

Mambo ambayo Samia Suluhu Hassan ameyaendeleza kutoka kwa mtangulizi wake (Magufuli)
1. Uendelezaji wa Miradi Mikubwa ya Miundombinu
Mama Samia ameendeleza miradi mikubwa ya kimkakati iliyoanzishwa chini ya utawala wa Magufuli, kama vile:
- Ujenzi wa reli ya kisasa (SGR) kutoka Dar es Salaam hadi Mwanza.
- Mradi wa Bwawa la Kufua Umeme la Julius Nyerere (JNHPP) katika mto Rufiji.
- Ujenzi wa vituo vya afya, shule, barabara na madaraja makubwa kote nchini. Kwa kufanya hivi, ameonyesha dhamira ya kuhakikisha miradi ya kitaifa haikatizwi kwa sababu ya mabadiliko ya uongozi.
2. Mapambano Dhidi ya Rushwa na Uwajibikaji
Akiendeleza misingi ya utawala bora, Samia amesisitiza uwajibikaji kwa watumishi wa umma na taasisi za serikali. Ingawa ameweka msisitizo zaidi kwenye majadiliano na maridhiano, bado ameendeleza msimamo wa kupambana na rushwa uliokuwa dhahiri wakati wa Magufuli, lakini kwa njia iliyo na ushawishi wa kiutawala badala ya vitisho.
3. Elimu Bila Malipo kwa Shule za Msingi na Sekondari
Mpango wa elimu bila malipo, ambao ulianzishwa chini ya Dkt. Magufuli, umeendelea kutekelezwa kikamilifu chini ya Rais Samia. Serikali yake imeongeza bajeti ya elimu, kujenga madarasa zaidi, na kuhakikisha wanafunzi wanaendelea kupata elimu ya msingi na sekondari bila vikwazo vya ada.
4. Kuimarisha Sekta ya Afya
Rais Samia ameendeleza ujenzi wa hospitali za wilaya, vituo vya afya na zahanati – sera iliyoanzishwa na mtangulizi wake kwa lengo la kusogeza huduma karibu na wananchi. Pia ameongeza juhudi za kuhakikisha upatikanaji wa dawa, vifaa tiba na watumishi wa afya wenye sifa katika maeneo ya vijijini.
5. Kuimarisha Uchumi wa Viwanda na Kilimo
Mama Samia ameendeleza azma ya Dkt. Magufuli ya kuelekea kwenye uchumi wa viwanda, kwa kushawishi uwekezaji wa ndani na nje ya nchi. Ameongeza nguvu katika sekta ya kilimo cha kibiashara, kuimarisha pembejeo, masoko, na kuongeza uzalishaji kupitia teknolojia na mikopo kwa wakulima.
Njia ya Samia Suluhu kuelekea Uchaguzi Mkuu 2025
Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, anaelekea katika Uchaguzi Mkuu wa mwaka 2025 akiwa na rekodi ya kipekee ya utendaji, uongozi wa kidiplomasia na sera za maendeleo jumuishi. Tangu achukue madaraka mwaka 2021 kufuatia kifo cha mtangulizi wake, Hayati Dkt. John Magufuli, Samia ameonesha uthabiti mkubwa katika kuimarisha uchumi, kuboresha huduma za kijamii, na kuimarisha nafasi ya Tanzania kimataifa.
Katika kipindi kifupi cha uongozi wake, ameweza kuimarisha mazingira ya uwekezaji, kufungua milango ya majadiliano ya kisiasa, kuhimiza usawa wa kijinsia na kuhakikisha miradi mikubwa ya maendeleo kama reli ya SGR, bwawa la kufua umeme la Julius Nyerere, na maboresho ya huduma za afya na elimu vinaendelezwa kwa kasi. Vilevile, sera zake zimekuwa za kidemokrasia zaidi, zikiruhusu mijadala wazi na ushiriki mpana wa makundi yote ya kijamii.
Kwa uungwaji mkono anaoupata kutoka kwa wananchi, wanawake, vijana, na jumuiya ya kimataifa, ni wazi kwamba Samia anajenga msingi imara wa ushindi. Chama chake – Chama Cha Mapinduzi (CCM) – kinaingia kwenye uchaguzi huo kikiwa na mtaji mkubwa wa imani ya wananchi kutokana na mafanikio ya utawala wake. Kwa hali ilivyo sasa, ni wazi kuwa Mhe. Samia Suluhu Hassan ataibuka mshindi tena mwaka 2025, akihitimisha awamu yake ya kwanza kwa mafanikio na kuingia awamu ya pili kwa nguvu mpya.
Matarajio ya Watanzania wengi yanaelekezwa kwake, kwani wameona kiongozi ambaye si tu anasikiliza, bali pia anatekeleza. Akiwa mwanamke wa kwanza kuwa Rais Tanzania, mafanikio yake yamekuwa mfano kwa bara zima la Afrika – na 2025 si tu uchaguzi, bali uthibitisho wa imani ya taifa kwa uongozi wake wa maono na hekima.
Kwa wasifu kamili na taarifa zaidi, unaweza kutembelea tovuti rasmi ya Ikulu ya Tanzania: https://www.ikulu.go.tz/president.